صندلی ارگونومی
حسین سرودنشین
آرگونومی به مفهوم تطابق و سازگاری بین توانایی‌های جسمی و روانی انسان‌ها و سایر عناصر یک سیستم است.
آرگونومی از جهات مختلفی مورد بررسی قرار می‌گیرد، مثل آرگونومی فیزیکی، روان‌شناسی و سازمانی. آرگونومی فیزیکی بیشتر مربوط به ساختمان بیومکانیکی انسان که به نوعی با فعالیت‌های فیزیکی مرتبط هستند، مربوط می‌شود که بحث ما نیز بیشتر مربوط به این نوع آرگونومی است. اصول آرگونومی با طراحی و کارکردهای آن ارتباط مستقیم دارد.
در دنیای طراحی مبلمان و دکوراسیون معمولا از سه کارکرد عمده و ویژه صحبت می‌شود.
کارکرد سمبلیک: که بیشتر به بررسی چگونگی استفاده از سمبل‌ها و نمادها در طراحی می‌پردازد و اینکه آیا یک محصول به استفاده کننده می‌آید یا خیر.
کارکرد استتیک: بیشتر به تاثیرات متقابل فرم‌های اصلی و فرم‌های جانبی می‌پردازد.
کارکرد عملکردی: آنچه که در این کارکرد بیشتر به آن توجه می‌کنیم، قابل استفاده بودن محصول می‌باشد. در این کارکرد است که بحث آرگونومی و استاندارد ساخت مطرح می‌شود.
اصولا یک طراحی خوب باید توانایی آن را داشته باشد که آنچه را که در پی گفتن آن است خوب بیان کند.
بر اساس نظر خیلی از کارشناسان این صنعت، یک تولیدکننده موفق مبلمان و دکوراسیون خواسته‌های مشتریان را در نظر گرفته، به گونه‌ای که یک ارتباط منسجم با نوع کارکرد و مشتریان و نظرات آنها در خصوص نوع ساخت و شکل ظاهری محصول باعث ایجاد یک ارتباط خوب شوند.
یک تولیدکننده موفق مبلمان اداری باید تولیدی ارائه دهد که بر اصول آرگونومی تمرکز داشته باشد. آرگونومی به صورتی بر روی مبلمان اثر می‌گذارد که در سلامت فیزیکی افراد تاثیرگذار باشد و با سلامت جسمی آنها ارتباط مستقیم داشته باشد.
این گونه می‌توان گفت که تولیدکنندگانی که از اصول آرگونومی در طراحی محصولات خود استفاده می‌کنند می‌توانند با تغییر تکنولوژی و توسعه تحقیقات محصولات خود را نیز تغییر دهند.
آرگونومی صندلی‌های اداری
در اینجا در ادامه بحث هفته گذشته در خصوص صندلی اداری و کاری باید نکات ذیل را اضافه کنیم، طراحی درست یا نادرست صندلی اداری رابطه مستقیمی با راحتی یا ناراحتی‌های کمر دارد.
احساس راحتی بیشتر باعث افزایش بازدهی کارمندان می‌شود. صندلی باید طوری طراحی شود که امکان تغییر وضعیت بدن را برای کاربر تسهیل کند. طراحی باید به صورتی باشد که چنان آسایش کاربر را فراهم آورد که کاربر برای رسیدن به راحتی مجبور نباشد دائما حرکت کند. نحوه توزیع فشاری که از صندلی بر بدن انسان وارد می‌شود، اهمیت بسیاری دارد. توزیع نادرست فشار ممکن است باعث تنگی عروق خونی شود و در نتیجه در بدن فرد بیشتر احساس ناراحتی ایجاد کند.
شکل طراحی صندلی باید عمل توزیع فشار برای افراد مختلف با فیزیک بدنی متفاوت را به درستی انجام دهد.
برای دستیابی به چنین طراحی مناسبی باید سازه‌های صندلی کوچک‌تر طراحی شوند. مواد سوسپانسیونی به جای تشک‌های اسفنجی کمک شایانی به توزیع مناسب فشار می‌کند.
توزیع فشار اهمیت بسیار زیادی برای سلامتی اسکلت انسان دارد. صندلی کار باید به گونه‌ای باشد که دمای سطحی بدن کاربر را تغییر ندهد تا کاربر آسایش دمایی داشته باشد.
دمای محیط کار انسان باید خنثی باشد تا باعث لرزیدن یا افزایش رطوبت سطحی پوست نشود.
روکش صندلی باید نفوذپذیر باشد تا بتواند تعادل دمایی ایجاد کند. در واقع صندلی باید توانایی تنفس داشته باشد.
برای آنکه به مناسب بودن صندلی خود پی‌ببرید کف دست را روی صفحه کیبورد قرار دهید. بعد از این کار به حالت آرنج دست خود را نگاه کنید. آرنج دست شما باید تقریبا زاویه 90درجه با بدن شما داشته باشد. در غیر این صورت میزان ارتفاع صندلی را تنظیم کنید به طوری که زاویه آرنج شما 90 درجه بشود.
البته باید به این امر هم توجه کنید که ارتفاع صندلی شما هم نباید از ارتفاعی که در آن پاهای شما بر روی زمین یا زیرپایی که در زیر میز قرار می‌گیرند،بالاتر باشد.
همچنین از روی حالت شانه‌های خود وقتی در پشت میز نشسته‌اید هم می‌توان تشخیص داد که آیا میز با اندام شما متناسب است یا نه. اگر هنگام نشستن شانه‌های شما حالت معمولی به خود گرفتند میز متناسب است، در غیر این صورت باید به فکر میز دیگری باشید.
ارتفاع بیش از اندازه میز باعث خستگی شانه‌های شما و در درازمدت آسیب به کتف و شانه شما می‌شود. میز کوتاه هم باعث خمیدگی کمر شما و در درازمدت ایجاد قوس‌های معمول در ستون فقرات شما می‌شود و این روند در انتها به ایجاد خمیدگی که از آن به نام قوز یاد می‌کنند، می‌شود. در ضمن این امر باعث تغییر نقطه ثقل بدن شما از حالت عادی آن و وارد کردن فشار غیرمعمول به ستون فقرات شما و در نهایت ساییدگی مهره‌ها و عوارض بعد از آن می‌گردد.
منبع : سایت بهداشت حرفه ای و ایمنی صنعتی کرمانشاه